بررسی خاصیت ضد هرپس ویروسی گیاه securigera securidaca در شرایط in vivo و in vitro

چکیده: گیاه عدس الملک با نام علمی securigera securidacaاز تیره نخودیان یکی از گیاهان دارویی است که پراکندگی رشد این گیاه در سطح جهان در اروپا، آسیا و استرالیا و در ایران در استان تهران و اطراف آن، استان خوزستان فارس و کهگیلویه و بویر احمد است. بذر گیاه عدس المک بطور گسترده ای در طب سنتی ایران و هند برای کنترل قند خون افراد دیابتی استفاده می شده است. در تحقیقات اخیر آثار ضد هرپس ویروسی نوع 1 بذر این گیاه گزارش شده است. در این پژوهش اثر ضد هرپس ویروسی نوع 2 عصاره متانولی بذر گیاه عدس الملک بررسی گردید. بذر گیاه عدس الملک پس از تهیه شدن آسیاب شد، با استفاده از متانول 98 درصد در دمای اتاق به مدت 3 روز بر روی دستگاه هم زن و با سه بار تکرار عصاره گیری شد. عصاره متانولی حاصل با کروماتوگرافی ستونی روی سیلیکاژل خالص شد و اثر ضد ویروسی یازده جزء حاصل از آن با استفاده از آزمون کاهش پلاک بررسی شد. در میان یازده جزء حاصل، جزء شماره 6 دارای بالاترین اثر ضد ویروسی بود که به منظور خالص سازی بیشتر آن از ستون کروماتوگرافی دوم استفاده شد که نتیجه آن جداسازی 4 جزء بود. به منظور تعیین اثر سمیت سلولی جزء های مختلف عصاره متانولی روی سلول های vero از آزمون mtt استفاده شد. جهت بررسی اثر مهارکنندگی جزء فعال عصاره متانولی روی مراحل تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2، آزمون کاهش پلاک زمان بندی شده مورد استفاده قرار گرفت. در این آزمون یک غلظت از جزء فعال در زمان های مختلف قبل، حین و بعد از آلوده سازی با ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2 به سلول های کشت داده شده افزوده گردید و تعداد کپی dna ویروسی در گروه های مختلف تحت تیمار با عصاره و گروه های شاهد و کنترل تعیین و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد ترکیب موثر با خاصیت ضد ویروسی در این گیاه نوعی کامفرول 7-o گلیکوزیله می باشد که نسبت به سایر جزء های جدا شده از این گیاه اثر مهاری بیشتری روی ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2 نشان می دهد. جزء مورد نظر با cc50 معادل 2/0 ماکروگرم بر میلی لیتر اثر ضد hsv-2 بالایی نسبت به سایر جزء ها داشت. از طرف دیگر این جزء با µg/ml120cc50> اثر سمی پایینی روی سلول های vero نشان داد. میزان si(نسبت cc50 به ic50) برای این ترکیب بیش از 650 محاسبه شد که حاکی از پتانسیل بسیار بالا آن در مهار hsv-2 بود. نتایج مطالعات زمان افزایش و سپس تعیین تعداد کپی dna ویروسی در نمونه های تحت تیمار و شاهد نشان داد جزء مورد نظر در مراحل اولیه آلودگی با ویروس بالاترین اثر مهاری را از خود نشان می دهد.